Μόνο ένας πραγματικά ευγενής άνθρωπος μπορεί να φυτέψει ένα σπόρο για ένα δένδρο, που κάποια μέρα θα προσφέρει σκιά σε ανθρώπους, τους οποίους ο ίδιος μπορεί να μην γνωρίσει ποτέ.
(David Elton Trueblood)
Υπάρχει κάποιο λάθος θεμελιώδες στην όλη διαδικασία που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για να γνωρίσει, να ανακαλύψει και να αποκαλύψει τον εαυτό του. Υπάρχει κάτι πολύ καλά κρυμμένο, από κάποιους μυημένους, που καταφέρνουν να εκτρέπουν την σκέψη μας και να την οδηγούν εκεί που θέλουν αυτοί, στην μάταια αναζήτηση. Δεν σ` αφήνουν να εστιάσεις την προσοχή σου εκεί που πρέπει, πάντα υπάρχει κάτι για να σε αποπροσανατολίσει, όπως η τηλεόραση, το σινεμά, ο τύπος, μια μερίδα του θεάτρου, με σκοπό να σε βγάλουν απ` τον ορθό δρόμο που κινείσαι και να μπεις κι εσύ στη γη της απαγγελίας, που σημαίνει, να γίνεις αναγνωρίσιμος, να αποκτήσεις πλούτη, μια άνετη ζωή, γρήγορα αυτοκίνητα, σκάφος αναψυχής, εύκολο κέρδος, όλα όσα επιθυμείς και ξέρουν ακριβώς τι επιθυμείς και τα δίνουν σε κάποιους τυχερούς γρήγορα κι έτσι σε παρασύρουν στη γη της απαγγελίας και είστε τόσοι πολλοί μέσα της που ασφυκτιάται, δεν υπάρχει έξοδος, μόνο είσοδος και για να βγεις πρέπει να γυμνάσεις τέλεια το πνεύμα σου, να αποκτήσεις τόσες γνώσεις που να σου επιτρέψουν να πραγματοποιήσεις το άλμα πάνω από τα τείχη που σε περιτριγυρίζουν και σένα απο την γη της απαγγελίας και να βρεθείς έξω απ` αυτήν, μόνο τότε θα είσαι πραγματικά ελεύθερος και μόνο τότε θα το νιώσεις. Για να αποκτήσεις αυτό το αγαθό, το κύριο όπλο είναι η γνώση.
Μα για να δραπετεύσεις πρέπει πρώτα να παραδεχτείς, ότι είσαι φυλακισμένος, η ακόμα χειρότερα παγιδευμένος. Η διαφορά έγκειται στο ότι μπορεί να είσαι φυλακισμένος τους, αλλά να είσαι ελεύθερος, μα αν είσαι παγιδευμένος, είσαι σκλάβος τους και όργανό τους, είσαι μέρος του όλου, κινείσαι και πράτεις ανάλογα με ποια κλωστή θα τραβήξει ο καλλιτέχνης. Και παρά τις διάφορες υποσχέσεις για ίσες ευκαιρίες, εσύ ποτέ δεν θα γίνεις καλλιτέχνης. Είναι μόνο για τους μυημένους.
Δεν είναι καθόλου εύκολο να δραπετεύσεις, το αντίθετο μάλιστα, χρειάζεται πολύ κόπος και προσπάθεια για να βρεθείς έξω απ` τα τείχη που σε περιτριγυρίζουν. Δεν θα σ` αφήσουν να βγεις, θα σε πολεμήσουν, θα σε κυνηγήσουν και αν δεν συμμορφωθείς θα σε σκοτώσουν αν μπορέσουν. Η τραγωδία της ανθρώπινης ύπαρξης που ο Χριστός ήξερε πολύ καλά. 'Επεσε θύμα απ` αυτούς που δεν μπορούσαν να τον καταλάβουν. Πραγματοποίησε το άλμα, έκανε την υπέρβαση, μέσα στην ζωή που ζούσε δεν υπήρχε αρκετός χώρος για να κινηθεί, γι αυτό έκανε μεγάλα άλματα σκέψης και διδασκαλίας. Προσπάθισαν να τον συνετίσουν, απέτυχαν, τον εκφόβισαν, απέτυχαν πάλι και στο τέλος τον σταύρωσαν.
Ένα μικρό παιδάκι πειράζει το κρυστάλινο βάζο του σαλονιού. Στην αρχή του λέμε με καλό τρόπο να μη το πειράξει, αν συνεχίσει το απειλούμε πως θα το χτυπήσουμε και αν συνεχίσει να το πειράζει το παίρνουμε με βία από τα χέρια του και του τα χτυπάμε κι όλας. Τι νομιζετε; Δεν ακολουθούμε την ίδια διαδικασία που ακολούθησαν οι Γραμματείς και οι Φαρισσαίοι; Τι διδάσκουμε εκείνη την ωρα στο μικρό παιδί; Τι προσπαθούμε να του μάθουμε; Θέλουμε να του μάθουμε ότι η θέση του βάζου είναι εκεί και ότι δεν πρέπει να την αλλάξει, ότι επειδή είμαι πιο δυνατός, οφείλει να υπακούσει. 'Ετσι, εμείς οι ίδιοι οι γονείς βάζουμε γύρω απ` το παιδί μας, γύρω απ` την οικογένεια μας, τα τείχη που παγιδεύουν και περιορίζουν τη ζωή μας και κάθε μας κίνηση απ` όλες τις πλευρές.
Πρέπει λοιπόν να αναπτύξουμε έναν τρόπο συμπεριφοράς που να δίνει γροθιά στο στομάχι του κατεστημένου, να το πονά και να μας φοβάται, πρέπει να συνεχίσουμε μέχρι την ελευθερία μας.
Βέβαια είναι χαζομάρα να νομίζουμε πως τέτοια μεγαλόπνοα σχέδια μπορούν να έχουν εφαρμογή άμμεσα. Πρέπει να κατανοήσουμε την αθλιότητα της ζήσης μας, να κάνουμε τον αγώνα μας, για να ζήσουν ελεύθερα τα παιδιά πολλών γεννεών αργότερα. Έτσι βλέπουμε πως χρειάζεται αναμόρφωση της δομής του ανθρώπινου χαρακτήρα, μια ριζική αλλαγή στον τρόπο διαπαιδαγώγησης των παιδιών. Σκεφτείται τι μάθαιναν πριν εκατό χρόνια, πριν πενήντα, πριν είκοσι..
Ας μην αφήσουμε λοιπόν αυτή την ελπίδα μας ανεκπλήρωτη, γιατί είναι καταστροφικό να απογοητευόμαστε εξ αιτίας μιας ανεκπλήρωτης ελπίδας, τουλάχιστον ας προσπαθήσουμε.
Ας παρομοιάσουμαι το άλμα προς την ελευθερία με ένα δένδρο που υπάρχει στον κήπο της Εδεμ, το δένδρο της γνώσης. Ο Αδάμ και η Εύα εκδιώχθηκαν από τον παράδεισο γιατί έκαναν την υπέρβαση, έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό αναζητώντας την γνώση. Όμως ο Θεός τους είχε προειδοποιήσει: "μη φάγητε απ` αυτού, μηδέ εγγίσητε αυτόν, δια να μην αποθάνητε"..
Και ο όφις είπε προς την γυναίκα! "Αλλ` εξεύρει ο Θεός, ότι καθ` ην ημέρα φάγητε απ` αυτού, θέλουσι ανοιχθή οι οφθαλμοί σας και θέλετε είσθε ως Θεοί, γνωρίζοντες τα καλά και τα κακά". Έτσι εκδιώχθησαν από τον κήπο της Εδεμ και από τότε οι άνθρωποι υποφέρουν, ζουν με μόχθο και πόνο. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα. Όποιος προσπαθεί να ξεχωρίσει, η έστω προσπαθήσει να ξεχωρίσει απ` το κοπάδι, στέλνετε στο πυρ το εξώτερον. Και να το ξέρεις, ο άνθρωπος που αναζητά την ελευθερία του ξεχωρίζει σαν μαύρο πρόβατο μέσα στο κοπάδι. Από σένα λοιπόν εξαρτάται αν θα ανεβείς, αν σκαρφαλώσεις στο δένδρο της γνώσης για να γευτείς τους καρπούς του. Μα αναρωτήθηκες ποτέ γιατί υπήρχε αυτό το δένδρο στον κήπο της Εδεμ; Γιατί ο Θεός αφού είναι παντογνώστης, το άφησε να υπάρχει εκεί; Γιατί το δημιούργησε; Δεν ήξερε πως θα έχει προβλήματα; Κι αφου είναι πανάγαθος γιατί :"θέλω υπερπληθύνει τας λύπας σου και τους πόνους της κυοφορίας σου. Με λύπας θέλει γεννας τέκνα και προς τον άνδρα σου θέλει είσθαι η επιθυμία σου και αυτός θέλει σε εξουσιάζει", και γιατί "επειδή υπήκουσας εις τον λόγον της γυναικός σου και έφαγες από το δένδρο από το οποίο προσέταξα εις σε λέγων, Μη φάγεις απ` αυτόν, κατηραμένη να είναι η γη εξ αιτίας σου, με λύπας θέλεις τρώγεις τους καρπούς αυτής πάσας τας ημέρας της ζωής σου.Εν τω ιδρώτα του προσώπου σου θέλεις τρώγει τον άρτον σου, εωσού επιστρέψεις εις την γην".
Τα σκέφτηκες ποτέ αυτά; Μήπως φοβάσαι να δοκιμάσεις τον καρπό που τόσα χρόνια τώρα μας απαγορεύουν; Ε λοιπόν, όλοι αυτοί οι μυημένοι αυτή την αποστολή έχουν, να σε εμποδίσουν να χρησιμοποιήσεις την είσοδο τους αντίστροφα, γιατί τότε θα γίνει έξοδος, γι αυτό στη γη που ζεις εσύ, στο δικό σου κήπο, δεν υπάρχει τέτοιο δένδρο. Δεν ξανακάνουν το ίδιο λάθος δεύτερη φορά. Πρέπει να το δημιουργήσεις μόνος σου κι από απλός σπόρος να αρχίσει να βλασταίνει, να ανθίσει, να δώσει καρπούς, μα για να μπορέσουν οι καρποί του να χορτάσουν το πνεύμα σου, πρέπει να είναι καλό το έδαφος , ο σπόρος και το λίπασμα. Μόνο τότε θα δρέψεις καρπούς οφέλιμους και στην σάρκα και στο πνεύμα σου. Κι όταν ψηλώσεις ένα κεφάλι περισσότερο απ` όλους, θα ξεχωρίσεις και θα σε χειροκροτήσουν, θα σε ζητωκραυγάσουν, θα σε δαφνοστεφανώσουν, θα σε τιμήσου και θα σε κάνουν οδηγό τους. Ακόμα κι αυτή η εκδήλωση θαυμασμού στο πρόσωπο σου είναι μέρος της παγίδας τους, που αν δεν συγκεντρωθείς θα πέσεις μέσα της, θα συνεχίσεις να ξεχωρίζεις και θα φτασεις στην κορυφή. Τότε θα θελήσουν να σε ανακυρήξουν αρχηγό τους, βασιλιά τους, ηγέτη τους.. Μην τους ακούσεις, φύγε μακρυά, μείνε μόνος σου, κανείς δεν θα τρέξει να ξεδιψάσει από τις γνώσεις σου, όλοι κάτι θέλουν, θα ζητούν.. Είναι οι παρατρεχάμενοι. Μείνε αυτος που είσαι και συνέχισε το ταξίδι προς την γνώση. Να τους μεταγγίζεις γενναιόδωρα τις γνώσεις σου, μη περιμένοντας άλλη ανταμοιβή, εκτός ίσως να παρακινήσεις έστω και έναν να ακολουθήσει τον δικό σου δρόμο, τον δικό σου Γολγοθά, αυτή θα είναι η ανταμοιβή σου.
Τώρα που είπα Γολγοθάς θυμήθηκα τον Χριστό. Μήπως κι αυτός το ίδιο δεν έκανε; Αφού δε τον καταλάβαιναν οι άνθρωποι, έπρεπε να προχωρήσει μόνος του κι εξαφανίστηκε. Κανείς δε βρήκε το πτώμα του, κάποιοι μαρτύρησαν ότι τους εφανερώθει, ακόμα είναι συζητήσιμο αν πέθανε πραγματικά (Ιωάννης 10-31-34).
Μην προσπαθήσεις ν` αλλάξεις τον κόσμο γύρω σου, μόνο τον εαυτό σου. Αν γίνεις ηγέτης μιας μικρής έστω ομάδας, τελείωσες, έπεσες στην παγίδα τους, μπήκες κι εσύ στο κοπάδι, πήρες το ίδιο άσπρο χρώμα με τα άλλα πρόβατα και γίνεσαι ένα γρανάζι στην καλοκουρδισμένη μηχανή τους, γίνεσαι μέρος του όλου και παύεις να είσαι ελεύθερος..
(David Elton Trueblood)
Υπάρχει κάποιο λάθος θεμελιώδες στην όλη διαδικασία που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για να γνωρίσει, να ανακαλύψει και να αποκαλύψει τον εαυτό του. Υπάρχει κάτι πολύ καλά κρυμμένο, από κάποιους μυημένους, που καταφέρνουν να εκτρέπουν την σκέψη μας και να την οδηγούν εκεί που θέλουν αυτοί, στην μάταια αναζήτηση. Δεν σ` αφήνουν να εστιάσεις την προσοχή σου εκεί που πρέπει, πάντα υπάρχει κάτι για να σε αποπροσανατολίσει, όπως η τηλεόραση, το σινεμά, ο τύπος, μια μερίδα του θεάτρου, με σκοπό να σε βγάλουν απ` τον ορθό δρόμο που κινείσαι και να μπεις κι εσύ στη γη της απαγγελίας, που σημαίνει, να γίνεις αναγνωρίσιμος, να αποκτήσεις πλούτη, μια άνετη ζωή, γρήγορα αυτοκίνητα, σκάφος αναψυχής, εύκολο κέρδος, όλα όσα επιθυμείς και ξέρουν ακριβώς τι επιθυμείς και τα δίνουν σε κάποιους τυχερούς γρήγορα κι έτσι σε παρασύρουν στη γη της απαγγελίας και είστε τόσοι πολλοί μέσα της που ασφυκτιάται, δεν υπάρχει έξοδος, μόνο είσοδος και για να βγεις πρέπει να γυμνάσεις τέλεια το πνεύμα σου, να αποκτήσεις τόσες γνώσεις που να σου επιτρέψουν να πραγματοποιήσεις το άλμα πάνω από τα τείχη που σε περιτριγυρίζουν και σένα απο την γη της απαγγελίας και να βρεθείς έξω απ` αυτήν, μόνο τότε θα είσαι πραγματικά ελεύθερος και μόνο τότε θα το νιώσεις. Για να αποκτήσεις αυτό το αγαθό, το κύριο όπλο είναι η γνώση.
Μα για να δραπετεύσεις πρέπει πρώτα να παραδεχτείς, ότι είσαι φυλακισμένος, η ακόμα χειρότερα παγιδευμένος. Η διαφορά έγκειται στο ότι μπορεί να είσαι φυλακισμένος τους, αλλά να είσαι ελεύθερος, μα αν είσαι παγιδευμένος, είσαι σκλάβος τους και όργανό τους, είσαι μέρος του όλου, κινείσαι και πράτεις ανάλογα με ποια κλωστή θα τραβήξει ο καλλιτέχνης. Και παρά τις διάφορες υποσχέσεις για ίσες ευκαιρίες, εσύ ποτέ δεν θα γίνεις καλλιτέχνης. Είναι μόνο για τους μυημένους.
Δεν είναι καθόλου εύκολο να δραπετεύσεις, το αντίθετο μάλιστα, χρειάζεται πολύ κόπος και προσπάθεια για να βρεθείς έξω απ` τα τείχη που σε περιτριγυρίζουν. Δεν θα σ` αφήσουν να βγεις, θα σε πολεμήσουν, θα σε κυνηγήσουν και αν δεν συμμορφωθείς θα σε σκοτώσουν αν μπορέσουν. Η τραγωδία της ανθρώπινης ύπαρξης που ο Χριστός ήξερε πολύ καλά. 'Επεσε θύμα απ` αυτούς που δεν μπορούσαν να τον καταλάβουν. Πραγματοποίησε το άλμα, έκανε την υπέρβαση, μέσα στην ζωή που ζούσε δεν υπήρχε αρκετός χώρος για να κινηθεί, γι αυτό έκανε μεγάλα άλματα σκέψης και διδασκαλίας. Προσπάθισαν να τον συνετίσουν, απέτυχαν, τον εκφόβισαν, απέτυχαν πάλι και στο τέλος τον σταύρωσαν.
Ένα μικρό παιδάκι πειράζει το κρυστάλινο βάζο του σαλονιού. Στην αρχή του λέμε με καλό τρόπο να μη το πειράξει, αν συνεχίσει το απειλούμε πως θα το χτυπήσουμε και αν συνεχίσει να το πειράζει το παίρνουμε με βία από τα χέρια του και του τα χτυπάμε κι όλας. Τι νομιζετε; Δεν ακολουθούμε την ίδια διαδικασία που ακολούθησαν οι Γραμματείς και οι Φαρισσαίοι; Τι διδάσκουμε εκείνη την ωρα στο μικρό παιδί; Τι προσπαθούμε να του μάθουμε; Θέλουμε να του μάθουμε ότι η θέση του βάζου είναι εκεί και ότι δεν πρέπει να την αλλάξει, ότι επειδή είμαι πιο δυνατός, οφείλει να υπακούσει. 'Ετσι, εμείς οι ίδιοι οι γονείς βάζουμε γύρω απ` το παιδί μας, γύρω απ` την οικογένεια μας, τα τείχη που παγιδεύουν και περιορίζουν τη ζωή μας και κάθε μας κίνηση απ` όλες τις πλευρές.
Πρέπει λοιπόν να αναπτύξουμε έναν τρόπο συμπεριφοράς που να δίνει γροθιά στο στομάχι του κατεστημένου, να το πονά και να μας φοβάται, πρέπει να συνεχίσουμε μέχρι την ελευθερία μας.
Βέβαια είναι χαζομάρα να νομίζουμε πως τέτοια μεγαλόπνοα σχέδια μπορούν να έχουν εφαρμογή άμμεσα. Πρέπει να κατανοήσουμε την αθλιότητα της ζήσης μας, να κάνουμε τον αγώνα μας, για να ζήσουν ελεύθερα τα παιδιά πολλών γεννεών αργότερα. Έτσι βλέπουμε πως χρειάζεται αναμόρφωση της δομής του ανθρώπινου χαρακτήρα, μια ριζική αλλαγή στον τρόπο διαπαιδαγώγησης των παιδιών. Σκεφτείται τι μάθαιναν πριν εκατό χρόνια, πριν πενήντα, πριν είκοσι..
Ας μην αφήσουμε λοιπόν αυτή την ελπίδα μας ανεκπλήρωτη, γιατί είναι καταστροφικό να απογοητευόμαστε εξ αιτίας μιας ανεκπλήρωτης ελπίδας, τουλάχιστον ας προσπαθήσουμε.
Ας παρομοιάσουμαι το άλμα προς την ελευθερία με ένα δένδρο που υπάρχει στον κήπο της Εδεμ, το δένδρο της γνώσης. Ο Αδάμ και η Εύα εκδιώχθηκαν από τον παράδεισο γιατί έκαναν την υπέρβαση, έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό αναζητώντας την γνώση. Όμως ο Θεός τους είχε προειδοποιήσει: "μη φάγητε απ` αυτού, μηδέ εγγίσητε αυτόν, δια να μην αποθάνητε"..
Και ο όφις είπε προς την γυναίκα! "Αλλ` εξεύρει ο Θεός, ότι καθ` ην ημέρα φάγητε απ` αυτού, θέλουσι ανοιχθή οι οφθαλμοί σας και θέλετε είσθε ως Θεοί, γνωρίζοντες τα καλά και τα κακά". Έτσι εκδιώχθησαν από τον κήπο της Εδεμ και από τότε οι άνθρωποι υποφέρουν, ζουν με μόχθο και πόνο. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα. Όποιος προσπαθεί να ξεχωρίσει, η έστω προσπαθήσει να ξεχωρίσει απ` το κοπάδι, στέλνετε στο πυρ το εξώτερον. Και να το ξέρεις, ο άνθρωπος που αναζητά την ελευθερία του ξεχωρίζει σαν μαύρο πρόβατο μέσα στο κοπάδι. Από σένα λοιπόν εξαρτάται αν θα ανεβείς, αν σκαρφαλώσεις στο δένδρο της γνώσης για να γευτείς τους καρπούς του. Μα αναρωτήθηκες ποτέ γιατί υπήρχε αυτό το δένδρο στον κήπο της Εδεμ; Γιατί ο Θεός αφού είναι παντογνώστης, το άφησε να υπάρχει εκεί; Γιατί το δημιούργησε; Δεν ήξερε πως θα έχει προβλήματα; Κι αφου είναι πανάγαθος γιατί :"θέλω υπερπληθύνει τας λύπας σου και τους πόνους της κυοφορίας σου. Με λύπας θέλει γεννας τέκνα και προς τον άνδρα σου θέλει είσθαι η επιθυμία σου και αυτός θέλει σε εξουσιάζει", και γιατί "επειδή υπήκουσας εις τον λόγον της γυναικός σου και έφαγες από το δένδρο από το οποίο προσέταξα εις σε λέγων, Μη φάγεις απ` αυτόν, κατηραμένη να είναι η γη εξ αιτίας σου, με λύπας θέλεις τρώγεις τους καρπούς αυτής πάσας τας ημέρας της ζωής σου.Εν τω ιδρώτα του προσώπου σου θέλεις τρώγει τον άρτον σου, εωσού επιστρέψεις εις την γην".
Τα σκέφτηκες ποτέ αυτά; Μήπως φοβάσαι να δοκιμάσεις τον καρπό που τόσα χρόνια τώρα μας απαγορεύουν; Ε λοιπόν, όλοι αυτοί οι μυημένοι αυτή την αποστολή έχουν, να σε εμποδίσουν να χρησιμοποιήσεις την είσοδο τους αντίστροφα, γιατί τότε θα γίνει έξοδος, γι αυτό στη γη που ζεις εσύ, στο δικό σου κήπο, δεν υπάρχει τέτοιο δένδρο. Δεν ξανακάνουν το ίδιο λάθος δεύτερη φορά. Πρέπει να το δημιουργήσεις μόνος σου κι από απλός σπόρος να αρχίσει να βλασταίνει, να ανθίσει, να δώσει καρπούς, μα για να μπορέσουν οι καρποί του να χορτάσουν το πνεύμα σου, πρέπει να είναι καλό το έδαφος , ο σπόρος και το λίπασμα. Μόνο τότε θα δρέψεις καρπούς οφέλιμους και στην σάρκα και στο πνεύμα σου. Κι όταν ψηλώσεις ένα κεφάλι περισσότερο απ` όλους, θα ξεχωρίσεις και θα σε χειροκροτήσουν, θα σε ζητωκραυγάσουν, θα σε δαφνοστεφανώσουν, θα σε τιμήσου και θα σε κάνουν οδηγό τους. Ακόμα κι αυτή η εκδήλωση θαυμασμού στο πρόσωπο σου είναι μέρος της παγίδας τους, που αν δεν συγκεντρωθείς θα πέσεις μέσα της, θα συνεχίσεις να ξεχωρίζεις και θα φτασεις στην κορυφή. Τότε θα θελήσουν να σε ανακυρήξουν αρχηγό τους, βασιλιά τους, ηγέτη τους.. Μην τους ακούσεις, φύγε μακρυά, μείνε μόνος σου, κανείς δεν θα τρέξει να ξεδιψάσει από τις γνώσεις σου, όλοι κάτι θέλουν, θα ζητούν.. Είναι οι παρατρεχάμενοι. Μείνε αυτος που είσαι και συνέχισε το ταξίδι προς την γνώση. Να τους μεταγγίζεις γενναιόδωρα τις γνώσεις σου, μη περιμένοντας άλλη ανταμοιβή, εκτός ίσως να παρακινήσεις έστω και έναν να ακολουθήσει τον δικό σου δρόμο, τον δικό σου Γολγοθά, αυτή θα είναι η ανταμοιβή σου.
Τώρα που είπα Γολγοθάς θυμήθηκα τον Χριστό. Μήπως κι αυτός το ίδιο δεν έκανε; Αφού δε τον καταλάβαιναν οι άνθρωποι, έπρεπε να προχωρήσει μόνος του κι εξαφανίστηκε. Κανείς δε βρήκε το πτώμα του, κάποιοι μαρτύρησαν ότι τους εφανερώθει, ακόμα είναι συζητήσιμο αν πέθανε πραγματικά (Ιωάννης 10-31-34).
Μην προσπαθήσεις ν` αλλάξεις τον κόσμο γύρω σου, μόνο τον εαυτό σου. Αν γίνεις ηγέτης μιας μικρής έστω ομάδας, τελείωσες, έπεσες στην παγίδα τους, μπήκες κι εσύ στο κοπάδι, πήρες το ίδιο άσπρο χρώμα με τα άλλα πρόβατα και γίνεσαι ένα γρανάζι στην καλοκουρδισμένη μηχανή τους, γίνεσαι μέρος του όλου και παύεις να είσαι ελεύθερος..
